Aktualności

16 września, w Filii Uniwersytetu w Białymstoku w Wilnie, w ramach XXXII Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią” pod hasłem „Polacy wielu kultur”, odbyło się kilka wyjątkowych wydarzeń:

• pokaz filmu Kameleon i dyskusja o twórczości polskiej młodzieży na Litwie
• slam poetycki
• panel „Tożsamość i popkultura” (w języku litewskim) z Bartoszem Połońskim i Rimantasem Kmitą
• wernisaż wystawy Ievy Aleksandrovič Chrysalis z oprawą muzyczną DJ-a

Od ponad trzech dekad „Maj nad Wilią” łączy twórców i odbiorców sztuki z całego świata. W tym roku festiwal otwiera się szczególnie na dialog pokoleń i aktywność młodzieży – od poezji i filmu, przez sztuki wizualne, po muzykę.

Pokaz filmu „Kameleon” + dyskusja

Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” zaprosił na wyjątkowe spotkanie – pokaz krótkometrażowego filmu Kameleon (najlepszy film festiwalu filmowego „Aurora” 2025) połączony z dyskusją o rozwijającej się twórczości litewskich Polaków.

Spotkanie poprowadziła Maria Żukowska – krytyczka i historyczka sztuki, która zabrała uczestników w podróż po świecie młodych twórców z Wileńszczyzny. Wspólnie zastanawiano się, jak młode pokolenie wyraża swoją tożsamość w literaturze, filmie i muzyce oraz jak kształtuje się ich unikalny głos artystyczny.

W dyskusji wzięli udział:

• Aurora Degesytė – reżyserka filmu Kameleon, laureatka głównej nagrody na Narodowym Festiwalu Filmowym dla Uczniów „Aurora”, młoda twórczyni programów filmowych w „Meno avilys”, działaczka społeczna i maturzystka Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie.

• Bartek Urbanowicz – muzyk, fotograf, student Warszawskiej Szkoły Filmowej oraz reporter TVP Wilno.

To spotkanie było wyjątkową okazją, by zobaczyć, jak film i muzyka opowiadają o tożsamości, kulturze i współczesnym życiu Polaków na Litwie.

Slam poetycki

Ogłoszono otwarty nabór uczestników! Masz w sobie żywioł słowa? Twoje wiersze chcą wyjść poza kartkę i zabrzmieć na scenie? – tak festiwal zachęcał do udziału w pierwszym w Wilnie polskim slamie poetyckim.

Wydarzenie, współorganizowane z Filią Uniwersytetu w Białymstoku w Wilnie, było pełnym emocji starciem poetek i poetów, w którym o zwycięstwie decydowała publiczność. Pojedynki odbywały się na żywo – uczestnicy mogli recytować, improwizować, rapować, a nawet śpiewać. Obowiązywała tylko jedna zasada: siła głosu, gestu i wyobraźni zastępowała instrumenty, kostiumy i rekwizyty.

Slam poprowadziła Bożena Bednarek (Stowarzyszenie Szukamy Polski), wieloletnia organizatorka slamów w Białymstoku i redaktor strony „Poeci w sieci”. W jury zasiedli: poeta i organizator festiwalu Romuald Mieczkowski, prodziekan Filii UwB w Wilnie dr Małgorzata Wenclik oraz dyrektor TVP Wilno Joanna Warecha.

Na zwycięzców – mistrza i wicemistrza – czekały nagrody ufundowane przez partnerów festiwalu.

Było to wydarzenie inaugurujące młodzieżowy projekt poetycki Filii UwB w Wilnie, który w przyszłości przerodzi się w cykl spotkań literackich promujących młode talenty i budujących wspólną przestrzeń dla twórców słowa.

Panel „Tożsamość i popkultura”

XXXII Festiwal Poezji „Maj nad Wilią” zaprosił także na wyjątkową rozmowę o roli popkultury w formowaniu tożsamości. Rozmowa odbyła się w języku litewskim jako lokalny akcent festiwalu.

W panelu spotkali się:

• Bartosz Połoński – polsko-litewski pisarz, scenarzysta, programista, twórca interaktywnych filmów krótkometrażowych i gier komputerowych. Autor książki Robczik. Powieść wileńska, uznawanej za jedno z najważniejszych dzieł współczesnej literatury polskiej na Litwie.

• Rimantas Kmita – pisarz i literaturoznawca, autor bestsellerowej powieści Pietinia kronikas. To historia dorastania w latach 90., napisana żywym, lokalnym językiem Szawel, która zdobyła status kultowej, trafiła do spisu literatury szkolnej i została zaadaptowana teatralnie oraz filmowo.

Oba dzieła – Robczik i Pietinia kronikas – ukazują realia młodzieży przełomu tysiącleci, łącząc doświadczenie jednostki z transformacją społeczną i kulturową. Dyskusja dotyczyła m.in.:

• dorastania „pokolenia niepodległości” w cieniu „dzikich lat 90.” i ich muzyki, języka i wyobraźni,

• miasta jako nośnika subkulturowych tożsamości – Šiauliai dla Litwinów kontra Wilno dla litewskich Polaków,

• znaczenia języka mówionego, lokalnych gwar i socjolektów w literaturze.

Spotkanie poprowadziła Kamila Zujevič, wiceprezeska Stowarzyszenia Literatów Polskich na Litwie.

Wystawa „Chrysalis” Ievy Aleksandrovič

Dzień zakończył się otwarciem wystawy artystycznej Ievy Aleksandrovič „Chrysalis”, której towarzyszyła oprawa muzyczna DJ-a. To wydarzenie stworzyło przestrzeń do swobodnego dialogu sztuk – od wizualnych po dźwiękowe – i stało się symbolicznym zwieńczeniem dnia festiwalowych spotkań w Wilnie.